ΚΑΜΙΝΑΚΙ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ

Όρμος Αμπελακίου 1920

Στα δεξιά του ανηφορικού δρόμου προς τα Σελήνια και μέσα στα διοικητικά όρια του Δήμου Αμπελακίων υπάρχει μια πυργόσχημη κατασκευή, γνωστή με το όνομα «Καμινάκι». Η εγκατάσταση αυτή, όπως και τα άλλα βοηθητικά κτίσματα που είναι γύρω της, χτίστηκαν το 1920 και προορίζονταν για την παρασκευή και συσκευασία ασβέστη.

Τέτοιου είδους βιοτεχνίες αποτελούν σημαντικά δείγματα του τεχνολογικού πολιτισμού του 20^ου αιώνα, αντικείμενα μελέτης της Βιομηχανικής Αρχαιολογίας και σημεία αναφοράς για όσους ασχολούνται με την οικονομία και τη ναυτιλία.

Το ναυτιλιακό εμπόριο που είχε αναπτυχθεί στο Αμπελάκι, ήδη από το 1880, είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο της οικονομικής ισχύος των οικογενειών των καπεταναίων που έγινε εμφανής με την αύξηση των κεφαλαίων τους και τη δημιουργία ναυτιλιακών γραφείων στο Πειραιά.

Ένα από τα κύρια προϊόντα του διαμετακομιστικού εμπορίου ήταν ο ασβέστης. Η τοποθεσία μάλιστα της συγκεκριμένης εγκατάστασης διευκόλυνε όχι μόνο την παρασκευή αλλά και τη μεταφορά του στα πλοία. Το «Καμινάκι» βρίσκεται σε βραχώδη περιοχή, απ’ όπου λατόμευαν την πέτρα για τη μετατροπή της σε ασβέστη και κοντά σε τεχνητό μόλο, απ’ όπου φορτώνονταν τα σακιά ασβέστη στα πλοία που περίμεναν «αρόδο». Υπήρχε ειδική εγκατασταση σιδηρογραμμών με βαγονέτα, τα οποία μετέφεραν την πέτρα από το λατομείο στο καμίνι, από εκεί στο συσκευαστήριο και τέλος στο μόλο.

Η παρακμή της όλης οικονομικής δραστηριότητας επήλθε με τον τορπιλισμό των αμπελακιώτικων πλοίων από τους Γερμανούς, με την αποχώρηση τους από την Ελλάδα και τη λήξη του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Από τότε το «Καμινάκι» λειτούργησε περιστασιακά μέχρι και τη δεκαετία του 1980.

Το 1966 το συσκευαστήριο μετατράπηκε σε μηχανουργείο επισκευών εξαρτημάτων πλοίων, εντασσόμενο και αυτό στην τότε αύξηση των ναυπηγοεπισκευαστικών εργασιών (δε λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια).

Το καφενεδάκι της κυρά-Βαγγελιώς, χώρος ξεκούρασης για τους περαστικούς και τους ναυτεργάτες από τα κοντινά ναυπηγεία σήμερα έχει πια καταρρεύσει. Τα τελευταία χρόνια η όλη έκταση αγοράστηκε από μεγάλη ναυτιλιακή εταιρία.

Σε άλλες περιοχές (Λαύριο, Ελευσίνα, Σύρος), η συνεργασία Δήμου, ιδιοκτητών και της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων οδήγησε στο χαρακτηρισμό αντίστοιχων βιοτεχνικών κτηρίων σε διατηρητέα. Στη δική μας περίπτωση υπάρχει η δυνατότητα το «Καμινάκι» να γίνει «Μουσείο Τεχνολογίας και Παραδοσιακών Επαγγελμάτων», το μηχανουργείο να επισκευαστεί και να μετατραπεί σε έναν Πολυχώρο Πολιτιστικών Εκδηλώσεων και γενικότερα το ύψωμα αυτό να αποτελέσει ένα πεδίο καταγραφής της εργασιακής μας ιστορίας.

Η δυνατότητα υπάρχει.

Η πολιτική βούληση;

Π. Βελτανισιάν